بررسی حافظه اجرایی در کودکان فارسی زبان مبتلا به آسیب زبانی ویژه

آسیب زبانی ویژه، از جمله اختلالات رشدی زبان بوده و عبارت است از عدم رشد گفتار در غیاب علل شایعی مانند اختلالات شنوایی، ذهنی، حرکتی و..... . بر پای? فرضی? ناهنجاری حافظ? اجرایی، دشواریهای زبانی مشهود در آسیب زبانی ویژه عمدتا ناشی از ناهنجاری در ساختارهای مغزی تشکیل دهند? سیستم حافظ? اجرایی می باشد. پژوهش حاضر تلاشی است در جهت ارزیابی پیش بینی های این فرضیه در ارتباط با آسیب زبانی ویژه. بدین منظور عملکرد 9 نفر از کودکان فارسی زبان مبتلا به آسیب زبانی ویژه و 9 نفر از کودکان عادی، در تکالیف زبانی و حافظه بررسی و با هم مقایسه شده است. کودکان مبتلا با مراجعه به کلینیک های متعدد گفتاردرمانی و کودکان عادی به صورت تصادفی از میان کودکان یک مهد کودک انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از آزمون هوش ریون کودکان - رنگی، آزمون رشد زبان، آزمون واژگان مصور تک کلمه ای بیانی، آزمون کنش مصور رنفرو، خرده آزمون تکمیل جملات آزمون هوشی وکسلر و تکلیف سنجش حافظ? اجرایی با عنوان اختصاری اس. آر. تی. نتایج بدست آمده پیش بینی فرضی? ناهنجاری حافظ? اجرایی را مبنی بر عملکرد نابهنجار حافظ? اجرایی در مبتلایان به آسیب زبانی ویژه تأیید می کند. در ارتباط با توانایی های زبانی نیز تفاوت معناداری میان مبتلایان و کودکان عادی دیده شد و همسو با پیش بینی های فرضیه، این تفاوت ها برای دستور بزرگتر از واژگان بود. اما برخلاف فرضی? مذکور که براساس آن گفته می شود حافظ? اجرایی از طریق کشف و اعمال قواعد دستوری در زبان آموزی نقش دارد، در این مطالعه بین ناتوانایی های دستوری و عملکرد نابهنجار حافظ? اجرایی در مبتلایان رابط? معناداری یافت نشد. این یافته اگرچه ایده بدست دادن ساختهای دستوری از راه کشف و اعمال قواعد دستوری را به چالش می کشاند اما الزاماً ناقض فرضی? ناهنجاری حافظ? اجرایی نمی باشد. این موضوع بیش از همه بدان دلیل است که حافظ? اجرایی به شیوه های دیگری جز کشف قواعد می تواند در زبان آموزی نقش داشته باشد. به هر روی پژوهش حاضر شواهدی قطعی در رد یا تأیید فرضیه ناهنجاری حافظ? اجرایی بدست نداده و این امر منوط به انجام مطالعاتی بیشتر بویژه با تمرکز بر چگونگی ارتباط میان زبان و حافظه می باشد.